Przygotowania do matury z języka polskiego. Lista pomocnicza

Dzień 1. Powtórzenie epok

1. Starożytność – najważniejsze informacje o epoce.
   1.  Mitologia. Najważniejsze mity i bogowie.
   2. Biblia. Najważniejsze fragmenty i motywy.
   3. Sofokles – „Król Edyp”, „Antygona”
   4. Horacy – „Exegi monumentum”, „Do Deliusza”
      
      
2. Średniowiecze – najważniejsze informacje o epoce.
   1. „Bogurodzica”
   2. „Lament świętokrzyski” 
   3. „Dzieje Tristana i Izoldy”
   4. „Legenda o świętym Aleksym”

Dzień 2. Powtórzenie epok

1. Renesans – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Jan Kochanowski – Fraszki: „Na nabożną”, „O doktorze Hiszpanie”, „O żywocie ludzkim”, „Do gór i lasów”, „Do Hanny”
   2. Jan Kochanowski – Pieśni: „Czego chcesz od nas, Panie”, „Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie”, „Pieśń świętojańska o sobótce”
   3. Jan Kochanowski – „Psałterz Dawidów”
   4. Jan Kochanowski – Treny
   5. William Szekspir – „Makbet”
      
      
2. Barok – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Mikołaj Sęp-Szarzyński – Sonet IV i Sonet V
   2. Daniel Naborowski – „Marność”, „Na oczy królewny angielskiej”
   3. Jan Andrzej Morsztyn – „Do trupa”, „Niestatek”
   4. Wacław Potocki – „Nierządem Polska stoi”
   5. Jan Chryzostom Pasek – „Pamiętniki”
   6. Molier – „Świętoszek”
   7. Miguel Cervantes – „Don Kichot”

Dzień 3. Powtórzenie epok

1. Oświecenie – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Ignacy Krasicki – bajki
   2. Ignacy Krasicki – „Do króla”, „Pijaństwo”, „Świat zepsuty”
   3. Ignacy Krasicki – „Hymn do miłości ojczyzny”
   4. Franciszek Karpiński – „Laura i Filon”
      
      
2. Romantyzm – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Johann Wolfgang Goethe – „Cierpienia młodego Wertera”
   2. Adam Mickiewicz – „Oda do młodości”, „Romantyczność”
   3. Adam Mickiewicz – „Stepy Akermańskie”, „Żegluga”, „Czatyrdach”
   4. Adam Mickiewicz – „Pan Tadeusz”
   5. Adam Mickiewicz – „Dziady” cz. II, III i IV
   6. Juliusz Słowacki – „Grób Agamemnona”, „Smutno mi, Boże…”
   7. Juliusz Słowacki – „Kordian”
   8. Cyprian Kamil Norwid – „Bema pamięci żałobny – rapsod”, „Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie…”, „Fortepian Szopena”
   9. Zygmunt Krasiński – „Nie-Boska komedia”
   10. Aleksander Fredro – „Zemsta”

Dzień 4. Powtórzenie epok

1. Pozytywizm – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Adam Asnyk – „Do młodych”, „Daremne żale, próżny trud…”
   2. Fiodor Dostojewski – „Zbrodnia i kara”
   3. Maria Konopnicka – „Mendel Gdański”
   4. Eliza Orzeszkowa – „Gloria victis”
   5. Bolesław Prus – „Lalka”, „Kamizelka”
   6. Henryk Sienkiewicz – „Krzyżacy” lub „Potop”
      
      
2. Młoda Polska – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Jan Kasprowicz – „Dies irae”, „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach”
   2. Kazimierz Przerwa-Tetmajer – „Evviva l’arte!”, „Lubię, kiedy kobieta…”, „Hymn do Nirvany”, „Melodia mgieł nocnych”
   3. Leopold Staff – „Przedśpiew”, „Deszcz jesienny”
   4. Joseph Conrad – „Jądro ciemności”
   5. Stanisław Wyspiański – „Wesele”
   6. Stefan Żeromski – „Ludzie bezdomni”

Dzień 5. Powtórzenie epok

1. Dwudziestolecie międzywojenne – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Józef Czechowicz – „Na wsi”, „Żal”
   2. Bolesław Leśmian – „Dziewczyna”, „W malinowym chruśniaku”
   3. Julian Tuwim – „Bal w Operze”, „Kwiaty polskie”
   4. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – „Miłość”, „Ofelia”
   5. Witold Gombrowicz – „Ferdydurke”
   6. Zofia Nałkowska – „Granica”
   7. Bruno Schulz – „Sklepy cynamonowe”
   8. Michaił Bułhakow – „Mistrz i Małgorzata”
   9. Stefan Żeromski – „Przedwiośnie”
      
      
2. Literatura współczesna – najważniejsze informacje o epoce.
   1. Krzysztof Kamil Baczyński – „Elegia o chłopcu polskim”, „Z głową na karabinie”, „Pokolenie”
   2. Tadeusz Borowski – „U nas, w Auschwitzu…”, „Pożegnanie z Marią”, „Proszę państwa do gazu”
   3. Gustaw Herling-Gruziński – „Inny świat”
   4. Hanna Krall – „Zdążyć przed panem Bogiem”
   5. Zofia Nałkowska – „Medaliony”
   6. Stanisław Barańczak – „Widokówki z tego świata”
   7. Miron Białoszewski – „Podłogo, błogosław!”
   8. Zbigniew Herbert – „Przesłanie pana Cogito”
   9. Albert Camus – „Dżuma”
   10. Jarosław Iwaszkiewicz – „Panny z Wilka”
   11. Tadeusz Konwicki – „Kronika wypadków miłosnych”
   12. Wisława Szymborska – „Nagrobek”, „Głos w sprawie pornografii”
   13. Czesław Miłosz – „Campo di Fiori”, „Ars poetica”
   14. Tadeusz Różewicz – “Kartoteka”, “Ocalony”

Dzień 6. Powtórka językowa

1. Akt komunikacji wg Jacobsona.
2. Funkcje językowe:
   1. Ekspresywna
   2. Impresywna
   3. Informatywna
   4. Metajęzykowa
   5. Poetycka
   6. Fatyczna
3. Środki językowe: fonetyczne, leksykalne, składniowe, semantyczne.
4. Środki fleksyjne.
5. Środki słowotwórcze: neologizmy, zdrobnienia, zgrubienia, zestawienia, złożenia, zrosty.
6. Style funkcjonalne:
   1. Potoczny
   2. Naukowy
   3. Publicystyczny
   4. Popularnonaukowy
   5. Urzędowy
   6. Retoryczny
   7. Artystyczny
7. Środki słownikowe:
   1. Kolokwializmy
   2. Dialektyzmy
   3. Archaizmy
   4. Ekspresywizmy
   5. Eufemizmy
   6. Synonimy, antonimy i homonimy
   7. Zapożyczenia
8. Związki frazeologiczne
9. Środki składniowe: 
   1. Elipsa
   2. Inwersja
   3. Wyliczenia
   4. Paralelizm
   5. Pytania retoryczne
   6. Apostrofy
   7. Inwokacje
   8. Antytezy
10. Środki znaczeniowe:
    1. Epitety
    2. Porównania
    3. Peryfrazy
    4. Synestezje
    5. Symbole i alegorie
    6. Personifikacje
    7. Oksymorony
    8. Paradoksy
    9. Ironie

Dzień 7. Powtórzenie terminologii literackiej.

1. Budowa dzieła literackiego: postać mówiąca, świat przedstawiony, kompozycja, budowa językowo-stylistyczna.
2. Postać mówiąca: narrator, podmiot liryczny, porte-parole autora.
3. Elementy świata przedstawionego: czas i miejsce, przedmioty, postaci, sytuacje, wydarzenia, uczucia, refleksje, motywy, toposy.
4. Kompozycja: otwarta, zamknięta, zwięzła.
5. Akcja: zawiązanie, rozwinięcie, punkt kulminacyjny, rozwiązanie.
6. Akcja: jednowątkowa, wielowątkowa, epizodyczna.
7. Przedstawienie wydarzeń: retrospekcja, antycypacja, symultanizm.
8. Typy liryki: bezpośrednia, pośrednia, osobista, maski, roli, opisowa, sytuacyjna.
9. Tematyka liryki: miłosna, refleksyjno-filozoficzna, funeralna, religijna, patriotyczno-obywatelska, autotematyczna. 
10. Wartościowanie przez kategorie estetyczne: komizm, tragizm, patos, ironia, groteska.

Dzień 8. Pisanie rozprawki

1. Co to jest teza? (linkowanie dzień 8 i 9)
2. Jak napisać konspekt rozprawki?
3. Jak napisać rozprawkę?
4. Spróbuj napisać rozprawkę na jeden z dowolnych tematów:
   1. Udowodnij, że każdy człowiek potrzebuje pracować. W swojej pracy odwołaj się do literatury pozytywistycznej.
   2. Czy człowiek może żyć bez miłości? W swojej pracy odwołaj się do znajomości lektury „Lalka”.
   3. Czy uważasz, że słowa Hemingwaya „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać” są prawdziwe? W swojej pracy odwołaj się do literatury dotyczącej II wojny światowej.

Dzień 9. Pisanie interpretacji 

1. Jak napisać interpretację? (link)
2. Spróbuj napisać interpretację jednego z utworów:
   1. Kazimierz Przerwa-Tetmajer – „Koniec wieku XIX”
   2. Wisława Szymborska – „Kot w pustym mieszkaniu”
   3. Jan Kochanowski – „Tren IX”

Dzień 10. 

Przejrzyj wszystkie zrobione podczas ostatnich dni notatki. Spoglądając na naszą listę spróbuj przypomnieć sobie informacje, które posiadasz na temat każdego z podpunktów. Czasem to będzie jedno zdanie, innym razem kilka. Zaufaj sobie. Przez ostatnie dni wykonałeś kawał dobrej roboty! 

Podpowiedzi:

1. Na czerwono zaznaczono wszystkie lektury z gwiazdką przerabiane w gimnazjum lub szkole średniej. 
2. „Najważniejsze informacje o epoce” oznaczają najważniejsze wydarzenia historyczne i ich wpływ na ludzkie życie, obyczajowość epoki, najważniejsze cechy jej literatury i najważniejszych filozofów.