Jak napisać charakterystykę? Zobacz, jakie to proste!

Czym jest charakterystyka?

Charakterystyka to praca pisemna, w której staramy się w jak najbardziej szczegółowy sposób opisać daną osobę. Bardzo często takie zadanie otrzymują uczniowie szkół podstawowych, gdy omawiają jakąś lekturę. Charakterystyki możemy podzielić na:

• charakterystykę postaci (opisujesz tylko jedną postać)
• charakterystykę porównawczą (opisujesz dwie postaci i porównujesz je ze sobą).

Na co zwrócić uwagę, pisząc charakterystykę?

Niezależnie od tego, czy piszesz charakterystykę postaci czy porównawczą, za każdym razem powinieneś zwracać uwagę na to samo. Przed przystąpieniem do pracy możesz wziąć do ręki długopis, czystą kartkę i zanotować na niej to wszystko, co uda Ci się zauważyć. Później tylko zostanie Ci to opisać, a wtedy będziesz miał z górki!

Na co powinieneś zwrócić uwagę?

• Wygląd postaci – nauczyciele lubią, gdy podajemy jak najwięcej szczegółów. O czym możesz pisać? Kolor oczu, kolor włosów, mały czy duży nos, długość włosów, wzrost (wysoki, niski…), postura (szczupły, wysportowany, grubszy…), znaki szczególne (pieprzyki, długie palce u rąk, chudość…). Spróbuj znaleźć te cechy, które pomogą wyobrazić sobie opisywaną przez Ciebie postać.
• Usposobienie – gadatliwy, cichy, refleksyjny, śmieszny, smutny, optymistyczny, realista, przekorny, kapryśny, nerwowy, flegmatyczny, złośliwy…? Jaka jest ta postać? Marzyciel, romantyk, fanatyk, idealista, nonkonformista, feminista? Spróbuj znaleźć na nią jak najwięcej określeń i zastanów się, jakimi przykładami (sytuacjami z powieści) mógłbyś to potwierdzić.
• Jego stosunek do innych (Jest opiekuńczy, ponieważ zawsze opiekuje się chorą żoną… czy Jest złośliwy i egoistyczny, bo zawsze myśli tylko o sobie i lubi dokuczać swoim kolegom…)
• Jego stosunek do siebie (Jest bardzo wstydliwy, bo zawsze, gdy go chwalimy cały się czerwieni… czy Jest arogancki i bezczelny, choć w szkole zawsze dostaje dwóje…)
• Jego stosunek do świata, obowiązków itp. (Bardzo angażuje się w sprawy społeczności i chętnie opiekuje się psami w schronisku… czy Stara się nie myśleć o obowiązkach, nie odrabia zadań domowych i szuka sposobu na wykorzystywanie innych uczniów w tym celu…)

Jak napisać charakterystykę postaci?

Twoim zadaniem jest napisanie charakterystyki postaci i nie wiesz, jak się za to zabrać? Przede wszystkim powinieneś jak najwięcej dowiedzieć się na temat bohatera. Jeśli nie czytałeś książki, to korzystaj ze szczegółowych opracowań. Tak też dowiesz się o nim jak najwięcej. Wypisz na kartce wszystkie informacje, a następnie możesz zabrać się za charakterystykę. Z czego powinna się składać?

1. Wstęp. Poinformuj, kogo będziesz opisywał, z jakiej książki czy filmu pochodzi i podaj najważniejsze informacje o nim. Wiek, wykształcenie, epoka, w której żyje czy to, czy ma rodzinę.
2. W kolejnym akapicie skup się na wyglądzie bohatera. Kieruj się podanymi wyżej wskazówkami. Nie próbuj jednak wymieniać wszystkich cech po przecinku, zaledwie w jednym zdaniu! Czy taka praca byłaby dla Ciebie ciekawa? Bo dla większości osób niestety nie. Podziel to przynajmniej na kilka zdań i próbuj odszukać jakieś przykłady z książki. Możesz korzystać z cytatów, ale pamiętaj, by nie kopiować wszystkiego!
3. W kolejnym akapicie skup się na zachowaniu bohatera oraz jest stosunku do innych, do siebie i do świata. Znów kieruj się naszymi wskazówkami, które są wyżej. Po raz kolejny możesz cytować, lecz rób to w sposób rozsądny. Próbuj również wskazać sytuacje z książki czy filmu, w których widać daną cechę bohatera. To potwierdzi, że faktycznie masz rację.
4. Ostatnią częścią charakterystyki jest zakończenie. To czas na podsumowanie Twojej pracy i ocenę, czy podobała Ci się ta postać? Czy zgadasz się z jej poglądami i zachowaniami? A może uważasz, że bohater był złym człowiekiem i nie chciałbyś mieć z nim nic wspólnego? Napisz tak, jak czujesz i uzasadnij, skąd taka ocena.

Jak napisać charakterystykę porównawczą?

Dobra wiadomość jest taka, że charakterystyka porównawcza niewiele różni się od charakterystyki postaci. Podział pracy jest taki sam. Jedyna różnica polega na tym, że opisujesz dwóch bohaterów, więc na początku, robiąc notatki powinieneś pozapisywać wszystkie informacje dotyczące obu bohaterów. Następnie pora brać się do pisania!

1. Wstęp. Podaj imiona i nazwiska bohaterów, wyjaśnij, z jakiej książki pochodzą i kto jest jej autorem. Podaj również najważniejsze informacje dotyczące postaci: wiek, pochodzenie, status materialny czy wykształcenie. Pamiętaj, by nie przeplatać informacji. Najpierw skup się na jednym bohaterze, a następnie na drugim.
2. W kolejnej części opisz wygląd bohaterów, korzystając z naszych podpowiedzi. Początkowo opisz wygląd jednej postaci. Możesz cytować lub odwoływać się do przykładów. Gdy napiszesz o nim wszystko, co wiesz, możesz przejść do kolejnego bohatera. Jakich słów wtedy użyć? Natomiast Antek… Zupełnie inaczej wyglądał Antek… Antek był do chłopca bardzo podobny… Trzy lata starszy Antek znacząco różnił się wyglądem od swojego przyjaciela… W jasny sposób zaznaczasz wtedy, że zaczynasz skupiać się na drugiej postaci.
3. W kolejnym akapicie skup się na zachowaniach i stosunkach bohaterów do innych, do świata i do samego siebie. Znów możesz cytować. Próbuj też potwierdzać swoje oceny przykładami z tekstu. Ponownie zastosuj ten sam podział: najpierw opisz jednego bohatera, a dopiero później drugiego. Z kolei Antek był o wiele spokojniejszym chłopcem… Zupełnie inaczej zachowywał się Antek… Natomiast Antek kochał książki i nie wyobrażał sobie dnia bez przeczytania kilku rozdziałów… Jednocześnie Antek był o wiele bardziej złośliwym i kapryśnym dzieckiem… Dzięki takiemu przejściu znów zaznaczysz, że skończyłeś myśleć o pierwszym bohaterze i zaczynasz opisywać drugiego.
4. Zakończenie. To moment na podsumowanie Twojej pracy. Musisz ocenić, który z bohaterów jest Ci bliższy i dlaczego. Co sprawiło, że wybrałeś właśnie jego? Możesz użyć takich argumentów:

• Antek jest mi bliższy, ponieważ podobnie do mnie kocha kino i w weekendy chętnie jeździ na rowerze…
• Uważam, że Janek jest lepszym chłopcem, ponieważ częściej pomaga innym i nie myśli tylko o sobie…
• Choć obaj chłopcy są złośliwi, to mimo wszystko wolę Janka. Pomimo chwilowych kaprysów jest bardzo życzliwy i martwi się o innych…
• Myślę, że Antek jest ciekawszym bohaterem, ponieważ ma dużo pasji i poświęca im wiele swojego czasu…
• Zdecydowanie wolę Janka, ponieważ chłopak jest marzycielem i wierzy w lepszą przyszłość. Zachowuje się bardzo podobnie do mnie, więc jest mi bliższy.