Jak napisać esej? Wskazówki dla uczniów i studentów

Co to jest esej?

Najprościej tłumacząc, esej to forma literacka, w której próbujemy dociec sedna jakiegoś zagadnienia. Rozważamy różne argumenty, by móc ocenić prawdziwość naszych założeń. Esej charakteryzuje się subiektywizmem. Prezentujemy swoje oceny, badania i spostrzeżenia, a nie opinie całego społeczeństwa. Dzięki temu możemy pisać o tym, co dla nas zrozumiałe i co jest zgodne z naszymi wartościami czy poglądami. To zaś sprawia, że kompozycja eseju jest stosunkowo „luźna”. To dobra wiadomość dla Ciebie i za chwilę się na niej skupimy.

Ważne, byś zrozumiał, że nie ma czegoś takiego jak doskonały esej. Jeśli poprosisz doświadczonego nauczyciela o wskazanie, który esej był według niego najlepszy, będzie miał spory problem. Dlaczego? Ponieważ eseje są bardzo różne, choć należą do jednego gatunku. Niektóre z nich dotyczą kwestii politycznych, inne obyczajowych lub filozoficznych. Każdy autor ma własny sposób argumentacji i swobodnie dobiera słowa. Dzięki temu eseje nie wpisują się w sztywne ramy i zasady, które ktoś musi spełnić.

Jak napisać esej? Nie bój się!

Byś mógł napisać dobry esej, musisz zrozumieć, czym on tak naprawdę jest. Wyobraź sobie dyskusję z kimś, z kim lubisz rozmawiać. Może to być przyjaciel, rodzic, partner czy wykładowca. Ważne, by była to osoba, przy której czujesz się swobodnie i wiesz, że możesz spokojnie prezentować swoje poglądy. Bo właśnie tym jest esej – prezentacją poglądów, oceną zgromadzonych danych, próbą ich interpretacji i wyciągnięcia wniosków. A teraz pójdź o krok dalej. Rozsiądź się wygodnie w fotelu, weź do ręki filiżankę z kawą i wyobraź sobie, że rozmawiasz. Niech ta dyskusja płynie, a Ty powoli dobieraj argumenty. Nie spiesz się, bo to nie wyścig z czasem. 

Zrozum, że esej to coś, w czym to Ty możesz i powinieneś się pokazać. Potraktuj jego temat poważnie, jak dyskusję, z której można wiele wynieść. I nie bój się tego, ponieważ poza ogólnymi wytycznymi nie obowiązują Cię żadne ramy czy ścisłe wymagania. To praca dla Ciebie, w której Ty sam decydujesz o kierunku swoich rozważań. Wróć do informacji sprzed chwili: nie ma jednego, doskonałego eseju. Możesz za to wybrać swój sposób na pisanie, a wtedy poczujesz, że zbliżasz się do ideału, który odpowiada Tobie. Brzmi już lepiej?

Esej na studia. Mapa myśli

Gdy niektórzy nie muszą przygotowywać się do napisania dowolnego tekstu i po prostu przelewają słowa na papier, inni potrzebują wielu godzin na zgromadzenie informacji i stworzenie planu. Jeśli nie czujesz się pewnie pisząc esej i nadal masz poczucie, że to błądzenie po omacku, to stwórz jego plan. Kieruj się tutaj wytycznymi, które NIE SĄ sztywnymi zasadami, ale WSKAZÓWKĄ, stworzoną dla Twojej wygody.

Eseje składają się z kilku części:

• Wstęp, w którym wprowadzisz słuchaczy w temat i sformułujesz pytania, na które będziesz starał się odpowiadać w dalszej części eseju
• Argumenty/przykłady, które przedstawiają Twoje rozważania. Jeśli Twój wykładowca nie określił, do ilu przykładów powinieneś się odwołać, masz wolną rękę. Może ich być 3, a może 15. To Ty decydujesz, jak obszerna będzie Twoja praca. Niektórzy dzielą argumenty na akapity, inni rozdzielają je śródtytułami. Sam zdecyduj, co Tobie odpowiada. 
• Podsumowanie, które w spójny sposób zamyka całą pracę. Nie traktuj go jednak jako ulgi, ostatnich zdań, które dzielą Cię przed spokojem i zakończeniem pracy. Podsumowanie eseju to coś, co wielu słuchaczy zapamięta. Pokaż więc, że ta dyskusja była dla Ciebie przyjemna, a Ty sam chętnie w niej uczestniczyłeś. Bądź pewien swoich argumentów oraz wniosków, które z nich płyną.

Biorąc pod uwagę wskazówki, przed rozpoczęciem pisania eseju stwórz mapę myśli. Może to będą chmurki, w których zapisujesz kolejne przykłady. A może tabela, wykres lub lista punktowana, w której wypiszesz po kolei cytaty, autorów, książki czy sytuacje, do których zamierzasz się odwołać? W mapie myśli chodzi o to, byś przed rozpoczęciem pisania eseju miał jego konkretny plan. Dzięki temu już od początku będziesz wiedział, do czego się odwołujesz, jaki kształt przyjmie ta praca oraz jakie wnioski będą z niej płynąć. Dzięki mapie myśli już wcześniej wszystko zaplanujesz i rozsądnie rozdzielisz, a teraz pozostanie Ci tylko to napisać.

Przykładowy esej na studia. Esej naukowy krok po kroku

Już wcześniej pisaliśmy o tym, że esej jest stosunkowo „luźną” formą, którą możesz się bawić. To Ty nadajesz tu kształt i dobierasz argumenty. Dlatego też znajdziesz tutaj nie cały esej, ale wskazówki, które można wykorzystać przy pisaniu konkretnej pracy. Zainspiruj się nimi i spójrz, w jaki sposób można pisać. Przekonaj się, że dowolność należy do Ciebie. Esej nie jest czymś, czego należy się bać. To dyskusja, którą my prowadzimy i która pokazuje, jakie są nasze poglądy oraz zgromadzone informacje.

Przykładowy temat: Na całym świecie powinna obowiązywać tylko jedna waluta.

Wstęp: Wstęp potraktuj jak początek rozmowy. Zwykle nie zaczynamy jej argumentacją, ale przywitaniem się, kurtuazyjnym zapytaniem, czy u naszego rozmówcy wszystko w porządku. Podobnie jest tutaj. Wprowadź delikatnie w temat pieniędzy i walut, pokaż, że to może być interesujące i ważne. Daj odczuć swoim czytelnikom, że to, o czym piszesz to temat istotny, wart  uwagi. Postaw też pytania, na które będziesz próbował odpowiedzieć w dalszej części pracy.

Argumenty/Przykłady: To najdłuższa i najważniejsza część Twojej pracy. Podziel ją tak, by była miła dla oka i nie męczyła w trakcie czytania. Możesz wybrać rozdziały i podrozdziały w przypadku obszernego eseju lub po prostu akapity, gdy praca jest krótsza. Z czego możesz korzystać, próbując przeanalizować zagadnienie jednej waluty dla całego świata?

• Wypowiedzi ekspertów, które zacytujesz. Poszukaj ciekawych książek, przeczytaj je, a następnie przywołaj ich fragmenty i zinterpretuj. Pokaż, że wiesz, o czym piszesz i zgłębiasz temat „u źródła”.
• Sytuacje z życia, na które wpływa waluta: łatwiejsze podróżowanie, inflacja, poziom życia w różnych krajach świata… Spróbuj poczytać coś na ten temat, znajdź filmy dokumentalne, może inne artykuły, które poruszają te kwestię. Później, w swoich argumentach będziesz mógł się do nich odwołać, uwiarygadniając swoje wywody.
• Własne obserwacje – esej nie jest eleganckim, szykownym balem, ale raczej imprezą towarzyską. Nie wskakuj w sztywny garnitur, bo zanudzisz innych. Jedną z najważniejszych cech eseju jest subiektywizm, pokaż więc, jakie są Twoje własne opinie i obserwacje. „Wgryź się” w ten temat i daj innym odczuć, że wiesz, o czym piszesz.

Podsumowanie: Twoje podsumowanie powinno być spójne ze wstępem. To moment, w którym zakańczasz własną pracę i podsumowujesz wszystkie argumenty, wyciągając z nich najistotniejszy wniosek. Pamiętaj, że wnioski cząstkowe powinny znaleźć się w części z argumentami, jako ich domknięcie i przejście do kolejnego przykładu. Tutaj natomiast nadszedł czas na „wyjęcie” z nich tego, co najważniejsze. Pamiętaj jednak, że podsumowanie będzie zapamiętane przez czytelników. Nie spiesz się, nie traktuj tego jako szybkiego zamknięcia sprawy. Pokaż, że ten esej był dla Ciebie ważny. Traktuj go priorytetowo.

Jeśli czujesz, że te wskazówki to za mało, sprawdź napisany przez nas esej. Klikając tutaj, znajdziesz gotowy tekst, który pokaże Ci, jak esej może wyglądać.

Podsumowanie

Na koniec mamy dla Ciebie kilka wskazówek, które pomogą Ci uporządkować wiedzę i uchronią przed niepotrzebnymi błędami. Dzięki nim w kilka godzin możesz przygotować i napisać świetny esej, który doceni Twój wykładowca. Może nawet zechcesz opublikować go na swoim Blogu lub social mediach, bo poczujesz, że to faktycznie coś ważnego i prostego? Kto wie!

• Pisz tak, jak uważasz. Esej to praca subiektywna i tylko Twoja. Korzystaj z cytatów, ale analizuj je tak, jak Ty czujesz. Nie prezentujesz opinii społeczeństwa, ale swoją. Bądź autentyczny, a łatwiej będzie Ci przygotowywać argumenty.
• Nie uogólniaj. Nie pisz „większość ludzi uważa…”. Skąd masz to przeświadczenie? Odwołujesz się do jakiejś ankiety czy sondy ulicznej? Jeśli nie, sięgaj po konkrety, by Twoje argumenty były bliższe prawdzie. 
• Skorzystaj z mapy myśli, zanim zaczniesz pisać. Dzięki temu Twój tekst będzie spójny ze sobą i nie zapomnisz napisać o tym, co chcesz w tej pracy zawrzeć.
• Nie szukaj gotowych wskazówek, bo esej ich nie ma! To Ty decydujesz o kształcie, długości czy liczbie argumentów. Bądź sobą, pokaż, że lubisz dyskutować i przekonaj innych do swoich racji. 
• Pamiętaj, że nie ma idealnych esejów. To praca, w której analizujesz dane zagadnienie, po prostu. Innych mogą zachwycić Twoje pomysłowe przykłady, język, którego używasz lub sposób przedstawiania argumentów. Nie próbuj jednak wzorować się na innych, bo tutaj Twoje pomysły są ważne. Tak, jak w trakcie rozmowy z przyjacielem starasz się być autentyczny, tak też jest i teraz. Zrozum, że eseje są dla ludzi, a nie my dla nich. To dla nas mają być one wygodne.