Jak napisać recenzję? Poznaj kilka potrzebnych informacji

Co to jest recenzja?

Zanim zaczniesz pisać warto by było, gdybyś dobrze zrozumiał, czym właściwie jest recenzja. Wyobraź sobie, że niedawno kupiłeś rewelacyjną grę komputerową lub głośniki, od których aż huczy w całym mieszkaniu. Nie możesz przestać ich używać i wciąż cieszysz się z nich, choć od zakupu minęło sporo czasu. Są tak świetne, że chcesz powiedzieć o tym swojej dziewczynie, przyjacielowi czy babci. Jednak jak to zrobić, by zrozumieli, czemu są tak dobre? 

Musisz opowiedzieć, co to takiego, jakie ma parametry, jak często z tego korzystasz czy czemu są przydatne. Dzięki temu osoba, z którą rozmawiasz zaczyna wyobrażać sobie, gdzie by umieściła te głośniki we własnym domu. Potem warto ocenić ten produkt. Powiedzieć, za co go lubisz: głośność, estetyka, wygoda (możesz przenosić z miejsca na miejsce) czy świetna jakość dźwięku. Teraz już Twój kolega na pewno zrozumie, czemu się tak cieszysz. I właśnie na tym polega recenzja.

W szkole, gdzie poznajesz ten typ pracy to nic innego jako opis danego produktu/filmu/książki oraz jego ocena. Na tej podstawie ktoś, kto nie zna tej powieści będzie już co nieco o niej wiedzieć. Z recenzji będziesz korzystać też jako dorosły człowiek, chcąc choćby zabrać dziewczynę czy chłopaka do kina. Oglądniesz zwiastun nowego filmu, ale być może to będzie wciąż za mało, by ocenić, czy warto kupić na niego bilet. Dlatego poszukasz recenzji kogoś, kto już go widział. Opis i ocena całej produkcji będzie podpowiedzią, czy ten seans jest wart Twoich pieniędzy. 

Jak się pisze recenzję?

Dobra wiadomość jest taka, że recenzja praktycznie nie różni się swoją kompozycją od innych tego typu prac pisemnych. Standardowo składa się z trzech części: wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Jeśli będziesz się ich trzymać i zapamiętasz, co powinno znaleźć się w każdej z nich, to bardzo szybko nauczysz się pisać świetne recenzje.

Wstęp

Wstęp potraktuj jak początek rozmowy, gdy wchodzisz do kawiarni i widzisz, że przy stoliku już czeka Twoja koleżanka czy kolega. Zanim dochodzisz do jakiegoś tematu, to zwykle wcześniej się witasz, prawda? Podobnie w pracach pisemnych. Wstęp powinien zawierać kilka zdań, w których zagaisz do tematu, który chcesz opisać. Jak możesz zacząć?

• Kilka dni temu byłem w kinie…
• Niedawno w księgarniach pojawiła się nowa powieść Olgi Tokarczuk…
• W zeszłym miesiącu wybrałem się na premierę najnowszej sztuki Agaty Nowak…

We wstępie powinieneś zawrzeć informacje dotyczące tego, co zamierzasz recenzować. Jakich rzeczy nie powinieneś pominąć?

• Tytuł sztuki teatralnej/filmu/przeczytanej książki.
• Autor/reżyser dzieła.
• Wydawnictwo (w przypadku książki) lub wytwórnia filmowa (w przypadku filmu). To jednak opcjonalne, jeśli nie znasz tych informacji, możesz je pominąć. Nikt się do tego nie przyczepi.

W tej części swojej pracy przedstaw też najważniejsze informacje, które udało Ci się zgromadzić. Co to może być?

• To pierwsza książka Joanny Nowak od trzech lat…
• Film Adama Kowalskiego miał swoją premierę na Festiwalu w Warszawie…
• Sztuka Krzysztofa Bartosika nawiązuje do modnej obecnie tematyki tolerancji…

Rozwinięcie

To zdecydowanie najdłuższa część recenzji. W kilku akapitach (użyj tylu, ile potrzebujesz, chyba że masz ograniczoną przez nauczyciela liczbę słów) musisz przedstawić fabułę dzieła, jego tematykę, problematykę czy atmosferę. To bardzo ważne, by starać się zrobić to szczegółowo. Nie podchodź do tego jak do nudnej pracy, którą po prostu trzeba napisać i o niej zapomnieć. Wyobraź sobie, że już od trzech miesięcy czekasz na premierę tej książki czy filmu i właśnie z recenzji chcesz dowiedzieć się, o czym dokładnie jest i czy faktycznie warto ją kupić/oglądnąć.

Pamiętaj też, że nie musisz wyczerpująco omawiać wszystkiego. W końcu trudno, abyś w swojej dwustronicowej recenzji opisał książkę, która tych stron ma trzysta. 😉 Skup się na tym, co było w niej najważniejsze. Jaki temat od razu rzucał się w oczy? Których bohaterów zapamiętałeś najbardziej? Jaki problem poruszało to dzieło, jaka była w nim atmosfera lub co z niej wyniosłeś (przesłanie)?

Nawiązując do konkretnych elementów dzieła możesz korzystać z takich sformułowań:

• Moją szczególną uwagę przykuło…
• Najbardziej zapamiętałem bohatera, który…
• Zdecydowanie najważniejszym tematem tej książki było…
• Nie można zapomnieć o scenerii, która w tej sztuce była jednym z najważniejszych elementów…
• Na uwagę zasługują problemy, z jakimi bohaterowie musieli sobie radzić…
• Dzięki temu filmowi dowiedziałem się, że…
• Ta książka zmieniła moje podejście do…

Zakończenie

W zakończeniu powinieneś ocenić, czy warto przeczytać daną książkę lub oglądnąć film. Recenzja to praca typowo subiektywna, czyli taka, w które ujawniasz swoje emocje, wartościujesz dane rzeczy i stwierdzasz, czy coś Ci się podoba lub nie. To różni recenzję od rozprawek, opowiadań czy interpretacji tekstów. Tutaj ujawniasz się Ty i to, czy uważasz coś za wartościowe lub nie.

Jakie stwierdzenia będą jak najbardziej przydatne?

• Początkowo ten film nie zrobił na mnie dobrego wrażenia…
• Zaintrygowała mnie kreacja głównej bohaterki…
• Byłam zachwycona sposobem prowadzenia narracji…
• Uważam, że sceny polowań pojawiają się w tej książce zbyt często…
• Reżyser świetnie uchwycił emocje bohaterów, bardzo mi się to podobało…
• Największym zaskoczeniem dla mnie było…
• Urzekło mnie…
• Uważam, że fabuła była nudna i zbyt prosta…
• Sceny na łonie natury zupełnie mi się nie podobały…
• Ta książka zmieniła moje podejście do…
• Ten film sprawił, że zaczęłam…

Baw się recenzjami!

Prawda jest taka, że recenzje są dość… elastyczne, jeśli chodzi o ich formę. Poza trzymaniem się pewnego schematu (np. nie oceniamy książki w pierwszym zdaniu, ale dopiero pod koniec tekstu), to poza tym możesz pisać tak, jak chcesz. Możesz zdecydować się na krótszą i bardziej konkretną formę. Możesz też pobawić się w felietonistę, który nie tylko opisuje to, co widział czy czytał, ale i nawiązuje przez to do życia czy innych dzieł, które zna.

Jeśli w danym temacie czujesz się pewnie, pozwól sobie na większy luz. Najlepiej, byś spróbował nauczyć się pisania recenzji na podstawie trzech dzieł: ulubionej książki, średnio lubianego filmu i beznadziejnej książki/filmu. Zobaczysz, że w każdej z nich używasz innych słów i zwracasz uwagę na trochę inne rzeczy. A dzięki temu potem każda kolejna praca będzie już coraz prostsza i bardziej przyjemna. 

Zaufaj sobie i swoim odczuciom. Recenzja to tekst, który ma wyrażać Twoją opinię. Nie ma jednej, doskonałej pracy, więc nie stresuj się schematami.